رشد کودک

آیا ممکن است کودک پیش دبستانی من تاخیر در رشد داشته باشد؟

وقتی رشد کودک خود را مشاهده و پیشرفت وی را در مراحل زندگی مجسم می کنید. طبیعی است نگران باشید که آیا تاخیر در رشد کودک من وجود دارد؟ آیا رشد وی در مسیر درستش قرار دارد یا خیر؟ («تا الان باید ضمیرها رو یاد میگرفت، نه ؟». یا «خواهرش تو این سن خودش لباسشو میپوشید، این چرا نمیتونه؟»). ولی احتمالا رشد او با توجه به برنامه ی زمانی خاص خودش خوب پیش می رود.

در اغلب موارد بچه ها مراحل مختلف رشد را به موقع و در زمان مورد انتظار پشت سر می گذارند. مراحلی که با کارهایی از قبیل توالت رفتن و راندن سه چرخه مشخص می شوند، و اگرنه خیلی زود به برنامه می رسند. از سوی دیگر رد گیری هرچه زودتر مشکلات احتمالی بهتر از این است که دیر متوجه شویم کودک پیش دبستانی مان با تاخیر واقعی در رشد مواجه است.

 تاخیر در رشد کودک به چه معناست؟».

 پزشکان این عبارت را زمانی به کار می برند که کودکی نتواند در محدوده ی زمانی نرمال به مرحله ی خاصی از رشد دست یابد. این تاخیر می تواند در یک یا چند زمینه باشد : مهارت های حرکتی ضعیف یا درشت (مثل پریدن و چیدن بلوک ها)؛ مهارت های ارتباطی و زبانی (دو نوع «پذیرشی» مثل درک مطلب و «بیانی» مثل حرف زدن)؛ مهارت های کمک به خود (مثل توالت رفتن و لباس پوشیدن)؛ و مهارت های اجتماعی (مثل برقراری ارتباط چشمی و بازی کردن با دیگران).

به گفتهی کلیر لرنر: متخصص رشد کودک در موسسه ی ملی غیرانتفاعی صفرتاسه که مشوق رشد سالم کودکان است :

«باید به خاطر داشته باشیم علیرغم پیشرفت نوعیِ رشد. در سیری معمولی و صعودی، کودکان با سرعت های متفاوت و به طرق مختلف رشد میکنند». پس مثلا یک کودک 25 ماهه ممکن است مهارت های حرکتی بسیار پیشرفته ای داشته باشد. چون عاشق گشت و گذار و ارتباط برقرار کردن از طریق حرکت بوده و علاقهی چندانی به مداد نداشته. درحالی که کودکی دیگر در همان سن خوب نقاشی کند ولی در مهارت های حرکتی توانایی کمتری داشته باشد. لرنر توضیح می دهد که «آنچه اهمیت دارد رشد رو به جلوی کودک در همه ی زمینه هاست.»

احتمال این که کودک پیش دبستانی من تاخیر در رشد داشته باشد چقدر است ؟

بر طبق گفته ی آکادمی پزشکان اطفال آمریکا (AAP): پزشکان دریافته اند که حدود 9 درصد از بیماران زیر 36ماهِ آنها احتمالا با یک مشکل رشدی مواجه هستند. مثل مشکل در یادگیری، برقراری ارتباط، بازی کردن، یا انجام فعالیت های فیزیکی یا مهارت های عملی.

حدود 18 درصد از کودکان (از سن تولد تا 18 سالگی) ناتوانی هایی همچون اختلالات زبانی و حرف زدن، عقب افتادگی ذهنی، ناتوانی در یادگیری، و مشکلات احساسی و رفتاری را تجربه میکنند. برخی از این ناتوانی ها با رفتن کودک به مدرسه برطرف خواهند شد. در حالی که سایر نقایص تا کلاس دوم یا بعد از آن قابل تشخیص نیستند. کمتر از 3 درصد از این کودکان ناتوانی های گسترده و شدید دارند، ناتوانی هایی چون عقب افتادگی ذهنی، اوتیسم، اختلالات مغزی یا مشکلات شدید دیداری یا شنیداری.

ممکن است دچار چه نوع مشکلاتی بشوم ؟

اغلب والدین نسبت به سنی که کودکشان مهارت های حرکتی همچون راه رفتن و از پله بالارفتن را بدست میآورد. و به اینکه این موفقیت در رشد «زود» یا «دیر» حاصل شده، حساسیت زیادی نشان میدهند. ولی ممکن است شما روی مهارت های حرکتی ظریف کودکتان حساس باشید. مثلا به توان یا عدم توانایی آنها در رسم یک دایره یا شستن دندانهایشان.

در عرصه ی زبان ممکن است متوجه شوید که کودکتان با زبان پذیرشی (درک معنای کلمات و جمله ها) و یا زبان بیانی (بیان افکار در قالب کلمات و جمله ها) مشکل دارد.
آشنایی با محدوده ی زمانی معمول برای رشد مهارت های فیزیکی و شناختی بسیار مفید است. و شما می توانید به عنوان یک راهنمای مسیر روی آن حساب کنید. بدین طریق خواهید دانست که اغلب کودکان پیش دبستان مثلا تا 30 ماهگی قادر به شستن و خشک کردن دستهای خود هستند. و در 36 ماهگی می توانند از 3 تا 4 کلمه در جمله استفاده کنند. خواهید دید که تا 33 ماهگی اغلب آنها می توانند رنگها را نام ببرند و تا 26 سالگی خواهند توانست 6 بلوک را روی هم سوار کنند.
به یاد داشته باشید که اگر کودک شما نابهنگام به دنیا آمده باشد. ممکن است برای رسیدن به مراحل متعدد رشد به زمان بیشتری نسبت به دیگر کودکان نیاز داشته باشد. اغلب پزشکان رشد بچه ای را که زودتر از موعد به دنیا آمده است، با توجه به تاریخی که باید در آن به دنیا میآمد (تاریخ مقرر تولدش نه تاریخ حقیقی تولد) می سنجند و مهارت های وی را تا دومین و سومین سال زندگیش بالا ارزیابی میکنند.

اگر کودک من تاخیر در رشد داشته باشد، دلیل آن چه میتواند باشد ؟

برخی اوقات تاخیر در رشد علت پزشکی دارد. مثل پیچیدگی های زایمان زودرس یا وضعیتی ژنتیکی مثل سندرم داون. یا این تاخیر میتواند محصول یک بیماری شدید یا تصادفی جدی باشد.
تاخیر زبانی و کلامی ممکن است ناشی از اختلال شنیداری یا مشکلی در حنجره، گلو یا حفرههای دهان یا بینی باشد. مشکلات مربوط به « برقراری ارتباط» ممکن است در اثر مشکل سیستم مرکزی اعصاب ایجاد شده باشند.
با این وجود به گفته ی هنری شاپیرو پزشک متخصص رشد اطفال در بیمارستان کودکان سنت پترزبرگ در فلوریدا، اغلب اوقات هیچ دلیل پزشکی برای توضیحِ تاخیر در رشد نمی توان ارائه داد.

چه موقع باید به دکتر مراجعه کنم ؟

از حس خود کمک بگیرید. شما بهتر از همه کودک خود را می شناسید. پس میتوانید مشکلات، یا مشکلات بالقوه او را خیلی زود پیدا کنید. به توصیه ی لرنر اگر پرسش یا نگرانی داشته باشید به دنبال پاسخ آن بگردید. حتی اگر تنها برای اطمینان بیشتر باشد.
یادداشت برداری از ملاحظاتتان پیش از قرار ملاقات با پزشک مفید است. آیا چیز به خصوصی در راه رفتن یا حرف زدن کودکتان میبینید که شما را ناراحت میکند؟ آیا به نظر میرسد مرحله ای از رشد را که باید زودترها از آن می گذشت جا انداخته است؟ آیا نشانه ای خاص از تاخیری فیزیکی یا تاخیر در زبان آموزی و ارتباطات مشاهده میکنید؟

آیا دکتر کودک من به تاخیر در رشد توجه خواهد کرد ؟

بله، همینطور است. AAP پیشنهاد می کند که نوزادان و کودکان به صورت غیر رسمی در حین ویزیت های معمول از نظر تاخیر در رشد مورد معاینه قرار گیرند. و در سنین 9، 18 و 30 ماهگی نیز با استفاده از معاینات دوره ای رسما مورد معاینه ی رشد قرار گیرند. (اگر نمی خواهید معاینات 30 ماهگی را انجام دهید، می توان معاینه 24 ماهگی را جایگزین آن نمود. زیرا که برخی برنامه های کنترل سلامت معاینات 30 ماهگی را در بر نمی گیرند.)
دکتر موظف است از شما در مورد هر گونه نگرانی احتمالیتان سوال کند. و با استفاده از آزمون های ارزیابی رشد استاندارد، به دنبال مهارتهای خاص حرکتی، زبانی، ارتباطی و شناختی خواهد گشت. اگر به چیز نگران کننده ای بر بخورد شما را به یک دکتر اطفال که در زمینه ی رشد متخصص باشد ارجاع خواهد داد. سپس از کوچولوی شما ارزیابی رشد به عمل خواهد آورد. که ارزیابی عمیق تری از مهارت های او است. یا اگر به نظر آید که کودک شما در رشد زبانی یا ارتباطی با تاخیر روبروست.، وی را به یک گفتاردرمان ارجاع خواهد داد تا او کودکتان را از لحاظ رشد زبان به طور خاص مورد ارزیابی قرار دهد.
البته ردگیری مشکلات دیداری و شنیداری که می توانند بر رشد کودک در سایر زمینه ها اثر بگذارند بسیار مشکل است. مگر اینکه در این کار متخصص باشید. پس معاینات مربوط به گوش و چشم نیز باید در برنامه ی سلامت کودکتان گنجانده شود.
اگر نگران رشد کودک پیش دبستان خود هستید. و بین دو ویزیت برنامه ریزی شده قرار دارید، تا وقت مقرر بعدی صبر نکنید. با دکتر کودکان تماس گرفته و نگرانی خود را با وی در میان بگذارید. او می تواند ترس شما را به سرعت فرو نشاند، ویا شاید بخواهد در همان زمان وقت ملاقاتی برای معاینه ی کودک تنظیم کند.

چه کنم اگر دکتر بگوید کودکم مشکلی ندارد و من هنوز نگران هستم ؟

اگر پزشک کودک شما را معاینه کرده و هنوز نگرانید در مراجعه به پزشکی دیگر و پرسیدن نظر او تردید نکنید. به دنبال دکتر اطفالی بگردید که در مسائل مربوط به رشد متخصص باشد. یا اگر در مورد تاخیر در رشد زبانی کودکنان نگرانید با یک گفتار درمان مشورت کنید. 
هر تصمیمی که بگیرید، بهتر است دکتر کودکتان در جریان ویزیت دکترهای دیگر و یافته های ایشان باشد.

 


برچسب ها
مشاهده بیشتر

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن