از نخستین لحظاتی که نوزاد به جهان چشم می گشاید، صدای پدر و مادر را می شنود و در آغوش آنان جای می گیرد؛ ارتباطی ویژه با والدین برقرار می کند؛ بنابراین ، والدین باید روش های ارتباطی خود را بهبود بخشند؛ برای انجام درست این کار بهتر است به چند نکته توجه کرد:
1- با نرمی و آرامش با کودک سخن بگویید
2- ارتباط گیری متناسب با سن و رشد
3- اخلاص در تربیت
الگو باید پدر و مادر باشند اما اگر احساس می کنند خیلی نمی توانند الگو باشند. باید الگوهای شایسته را معرفی کنند. وقتی نوجوان بداند آینده اش به سلامت این دوره بستگی دارد، بیشتر مراقب است.
به طور معمول ، کودکان بیشتر از هر کسی با والدین در ارتباط هستند و آنان را الگو و مدل رفتارهای خود قرار می دهند؛ بنابراین ، یکی از بهترین روش های تربیتی دینی، رفتار دینی و درست والدین است.اگر رفتار پدرومادر صادقانه و همراه با اخلاص صورت گیرد ، ذهن کودک همانند فیلمی این رفتارها را ضبط میکند و در بزنگاه های زندگی از آنها بهره می گیرد. دقت در امانتداری ،راستگویی ، وفای به عهد ، رعایت حقوق دیگران ، رعایت ادب و نزاکت ، با رفتار و الگودهی والدین ، در ذهن کودک می ماند.
در مقابل اگر رفتار و گفتار والدین هماهنگ و صادقانه نباشد و کودک در عمل، دروغ گویی ، خیانت ، حسادت ، حیله و نیرنگ ، بدگویی و بی ادبی ، دورویی و نفاق مشاهده کند ، این راه ها را برای رفع حل مشکلات زندگی خود انتخاب می کند.
به عبارت دیگر ، عمل و رفتار والدین بیش تر از سخنان آنان در تربیت دینی کودک موثر است. به همین دلیل اهل بیت علیهم السلام فرمان داده اند که:
« کونوا دعاه للناس بالخیر بغیر السنتکم»؛ مردمان را به غیر زبان(باعمل) به سوی نیکی دعوت نمایید.(اصول کافی ، ج2 ، ص 78)
تقلید عبارت است از انجام یک رفتار براساس یک الگو، امّا الگوها برای کودکان متعدد و متنوعند. کودکان در تمامی زمینه های زندگی اعم از آموزشی، پرورشی، معنوی، اقتصادی و اجتماعی از بزرگترها الگو می گیرند و رفتار و اعمال آنها را مورد تقلید قرار می دهند.
کودکان همچون دوربین فیلمبرداری هستند. هرچه را که می بینند یا می شنوند، ضبط و بعداً آن را عیناً اجرا می کنند. به ویژه اگر فیلم را از اعمال کسانی که دوستشان دارند ضبط کرده باشند. روشن است که والدین و مربیان به خصوص آنانی که از نظر او قهرمان به حساب می آیند، در او تأثیر می گذارند و او از عمل آنها سرمشق می گیرد و الگو و نمونه برداری می کند. چه خوب و چه بد، از این جهت بزرگ ترها اعم از والدین، معلّمان، مسئولان مدارس، اطرافیان کودک و غیره باید متوجه این موضوع بوده و در این رابطه احساس مسئولیت کنند و بکوشند که الگوی خوبی برای کودکان باشند.
الگوی نیکی فرزندان را به سوی تربیت دینی و صفات نیک دعوت می کند و الگوی نادرست آنان را به زشتی و پلیدی می کشاند. در اینجاجا دارد چند مورد
از الگوها برای تربیت دینی کودکان را نام برد:
- الگوی صداقت
- الگوی وفای به عهد
- الگوی ادای امانت
- الگوی کمک به دیگران
- الگوی عفت و پاکدامنی
- الگوی ادب
- الگوی آرامش نه اضطراب