بیماری کم توجهی و بیش فعالی (Attention deficit Hyperactivity disorder یا ADHD)، بیماری ای است که قدرت تمرکز و توجه کردن را از کودکان می گیرد. کودکانی که دارای بیماری ADHD هستند، بی قرار بوده و به راحتی حواسشان پرت می شود. این امر باعث می شود که ماندن بر روی یک کار برای آنها سخت باشد، چه آن کار گوش کردن به حرف های معلم باشد یا انجام کارهای روزانه در خانه. طبق تحقیقات مرکز ملی بهداشت روانی آمریکا حدود 3 تا 5 درصد کودکان، بیماری کم توجهی،بیش فعالی دارند ولی طبق نظر برخی از متخصصین، این مقدار تا 10% هم می تواند بالا باشد.
نشانه اصلی بیماری ADHD بی توجهی ، عدم توانایی توجه کردن است. این بچه ها ممکن است برای گوش دادن به حرف گوینده، دنبال کردن آدرس، تمام کردن کارها و یا به خاطر سپردن مکان لوازم شخصی دچار مشکل باشند. کودکانی که دچار این بیماری هستند، از فعالیت هایی که به تمرکز مداوم نیاز داشته یا کسالت بار باشند خودداری می کنند.
یکی دیگر از بخش های بیماری ADHD بیش فعالی ، عدم توانایی در آرام گرفتن است. این بچه ها ممکن است حتی زمانی که در خانه هستند، بطور مداوم اینور آنور دویده و از وسایل بالا بروند. زمانی که آنها می نشینند، معمولا به خود پیچ و تاب داده، بی قراری کرده و بالا و پائین میپرند. برخی از کودکان مبتلا به ADHD، به طور مداوم صحبت کرده و نمیتوانند آرام بازی کنند.
سه نوع ADHD وجود دارد. نوع ترکیبی که متداول ترین نوع بوده و شامل کم توجهی، بیش فعالی و رفتار تکانشی می باشد. در نوع بیش فعال/تکانشی، کودکان بی قرار بوده و رفتارهای آنی خود را نمی توانند کنترل کنند. کودکانی که مبتلا به نوع بی توجهی هستند (سابقا به نام اختلال کمبود توجه شناخته میشد) مشکل تمرکز کردن دارند، لیکن معمولا خیلی فعال نبوده و نظم کلاس را به هم نمیریزند.
در صورت عدم درمان، ADHD بر روی پیشرفت اجتماعی و تحصیلی کودکان می تواند تاثیر گذارد. عدم توانایی تمرکز معمولا باعث عملکرد ضعیف در مدرسه می شود. کودکانی که وسط حرف پریده و در صف نمی ایستند ممکن است در پیدا کردن دوست دچار مشکل شوند. این موانع ممکن است باعث ایجاد اعتماد به نفس ضعیف و رفتارهای پرخطر شود. بیماری ADHD همچنین خطر افسردگی دوران کودکی و اختلالات استرسی را افزایش می دهد.
رابطه بین ADHD و تلویزیون، نامشخص است، لیکن آکادمی پزشکان اطفال آمریکا پیشنهاد می کند که میزان تماس کودکان با تلویزیون کاهش داده شود. این گروه، تماشای تلویزیون برای کودکان زیر 2 سال را مضر دانسته و برای کودکان بالای 2 سال، بیشتر از 2 ساعت را جایز نمی داند. برای تشویق کودکانتان برای ایجاد مهارت های توجهی، آنها را به فعالیت هایی همانند بازی ها، جورچین ها و مطالعه تشویق کنید.
والدین می توانند با مشخص کردن کارهای واضح روزانه در خانه، به کودکان ساختارهای بیشتری بدهند. نوشتن یک برنامه روزانه باعث می شود کودکان بدانند که لازم است در هر زمانی از روز، چه کار خاصی را انجام دهند. این کار می تواند به کودکانی که دچار ADHD هستند کمک کند که بر روی یک کار متمرکز شوند. این برنامه باید شامل وقت خاص بیدار شدن، غذا خوردن، بازی کردن، تکلیف خانه، کارهای خانه، فعالیت ها، و زمان خواب باشد.